Merhaba! Sizlere adı özellikle iyi huylu prostat büyümesi ile sıklıkla yan yana anılan bir besin takviyesinden tüm detaylarıyla bahsedeceğim: Saw palmetto. “Sabal serrulata veya Serenoa repens olarak da biliniyor. Makalede “saw palmetto nedir, saw palmetto nerede yetişir, saw palmetto takviyesi, saw palmetto yağı, saw palmetto yararları, saw palmetto nasıl kullanılır” gibi konulara açıklık getireceğim. Hazırsanız başlayalım!
Aslına bakarsanız saw palmetto Güneydoğu Amerika’da yetişen bir tür çalı palmiye. Yaprakları testereye benzediği için “saw” adını alıyor. Bu ağaç görünüşü zeytine benzeyen lezzetli ve besleyici meyveler üretiyor. Meyveler fitosterol (bitkilerde bulunan yağ temelli faydalı bileşikler), flavonoid (bitkilerdeki antioksidan özellikli bileşikler) , yağ asitleri ve nişasta içeriyor. Her meyve gibi sadece ölçülü tüketildiğinde evet, faydalarını görebilirsiniz.
Saw palmetto takviyesi Amerikan yerlileri tarafından genelde erkek ve kadın üreme organlarına dair sağlık problemlerinde kullanılmış. Ayrıca öksürük için de çeşitli doğal karışımlara ekliyorlarmış. Yerliler tarafından temelde bu iki problem için kullanılıyor olsa da üzerine yapılan çalışmalar pek çok faydası olduğunu ortaya koydu. O halde bunu nasıl yaptığına ve faydalarına değinerek devam edelim.
SAW PALMETTO NASIL ÇALIŞIR?
(Faydaları bu kadar çeşitliyken bu etkileri göstermek için nasıl bir mekanizmanın işlediğini merak ediyorsanız bu kısmı okuyabilir, hap bilgi istiyorsanız “saw palmetto yararları” kısmından devam edebilirsiniz.)
“Saw palmetto nasıl çalışır” sorusunu cevaplayabilmek için yapıyı özetle açıklamaya çalışayım. Saw palmetto meyvesinin özleri testosteron hormonunun “dihidrotestosteron” (DHT) adı verilen yapıya dönüşümünü engeller. Peki DHT nedir? DHT hormonu temel olarak anne karnındaki fetusun erkek cinsel özellikleri kazanmasını sağlar. Testosteron hormonunun aktif versiyonu olduğu da söylenebilir. Testosteron pek çok dokuda direkt etkili olsa da bazı dokularda bu aktif forma dönüşmeden etki gösteremez. Saw palmetto ise testosteronun bu aktif forma dönüşmesini sağlayan enzim olan 5-alfa redüktazın aktivitesini bloke eder.
Saw palmetto sadece testosteronun DHT’ye dönüşümünü önlemekle kalmaz, aynı zamanda DHT’nin androjen reseptörlerine bağlanmasını da engeller. Androjen reseptörleri ise vücudun testosterona uygun tepki vermesini sağlayan ve hücre içinde bulunan yapılar olarak rol alıyor. Yüksek DHT seviyesinin prostat büyümesi, erkek tipi saç dökülmesi gibi sorunlara da kapı araladığı görülüyor.
Saw palmetto takviyesi aynı zamanda östrojenin de prostat dokusu üzerindeki etkisini azaltıyor. “Prostat ve östrojenin nasıl bir alakası olabilir ki, östrojen kadın hormonu değil mi?” diye düşünüyor olabilirsiniz. Ancak erkek bireylerde yaş ilerledikçe testosteron seviyesi düşer ve östrojen seviyesi artar. Östrojen seviyesinin artışı da prostat dokusunun uyarılmasından sorumlu büyüme faktörlerini tetikler. Dolayısıyla saw palmettonun östrojen etkisini azaltması bu sorunun da önüne geçmeye yardımcı olur. Yine de şu detayı belirtmekte fayda var ki, yapılan çalışmalar saw palmettonun prostat kanseri üzerindeki olumlu etkisinin iyi huylu prostat büyümesindeki kadar etkili olamayabileceğini de gösteriyor. Buna rağmen prostat kanseri tedavisine de yardımcı bir destek olarak kullanılıyor.
SAW PALMETTO FAYDALARI NELERDİR?
Saw palmetto içerdiği pek çok fayda sebebiyle bitkisel ilaçlarda sıklıkla kullanılır. Saw palmetto yağı faydaları, saw palmetto faydaları içeriğindeki yararları bileşenlerden ileri gelir. Bunda en büyük paylardan birini flavonoidler alıyor. Flavonoidler anti inflamatuar gösterir. Peki bu ne demek? Kısaca şöyle açıklanabilir: Vücutta gelişen iltihap yahut biyolojik başka bir saldırıya karşı vücudu koruyucu işlev gösterdiği anlamına geliyor.
- Saç dökülmesine karşı da tedavi edici olarak kullanılıyor. Sadece saç dökülmesiyle mücadelede değil, bireyde genetik erkek tipi saç dökülmesi varsa saç dökülmesini önlemede de kullanılıyor. Bunda hormonal olarak düzenleyici işlevinin etkisi olduğunu söyleyebiliriz.
- Saw palmettonun hormon dengeleyici işlevi iyi huylu prostat büyümesi ve bunun yol açtığı sağlık problemlerinin tedavisine de yardımcı oluyor. 15. yüzyıldan bu yana “benign prostat hiperplazisi, iyi huylu prostat büyümesi (BPH)” için kullanıldığı biliniyor. Bu sağlık sorununda tek problem maalesef sadece prostat büyümesiyle kalmıyor. Prostat büyümesiyle beraber ağrılı idrara çıkma, sık idrara çıkma veya cinsel işlev bozuklukları beraberinde geliyor. Araştırma sonuçları ise saw palmettonun bu tarz semptomları hafiflettiğini gösteriyor.
- İyi huylu prostat büyümesi için olumlu sonuçları olduğuna dair çalışmaların yanı sıra prostat kanseri için işlevsiz olduğuna dair görüşler ortaya konulmuş bulunuyor. Yine de prostat kanseri için de farklı ilaçlarla karıştırılarak kullanımına rastlanıyor.
- Bazı uzmanlarca öksürük, üst solunum yolu enfeksiyonları, boğaz ağrısı veya migren için de tedavi edici olarak kullanılıyor.
- Migren ve pelvik ağrılar için de semptomları azaltmak amacıyla kullanılıyor.
SAW PALMETTO NE İÇİN KULLANILIR?
Şimdi de saw palmetto faydaları, saw palmetto takviyesi, saw palmetto prostata iyi gelir mi, saw palmetto saç çıkarır mı, saw palmetto iktidarsızlık, saw palmetto zayıflatır mı, saw palmetto iştah açar mı gibi konulara açıklık getireceğim. Bunlar üzerine yapılan araştırma sonuçlarına aşağıda detaylıca yer verdim. Buyrun.
Akne: Saw palmetto cilde iyi gelir mi diye sorulduğunda akla ilk olarak akne geliyor.Androjen cinsel farklılaşma ve gelişimi sağlayan hormon topluluklarıdır.Kadınlarda görülen polikistik over sendromu (PCOS) benzeri sağlık sorunları androjen düzeylerinin yükselmesine sebep olabilir. Bunun sonucunda da daha yağlı ve akneye eğilimli bir cilt durumu görülebilir. Çünkü androjen seviyelerinin yükselmesi ciltte sebum (yağ bezleri tarafından salgılanan cilt sıvısı) üretimini uyarır. Saw palmetto ise androjen seviyelerini dengeleyerek bu döngüyü kırar.
Ayrıca regl dönemi ve menopoz sonrası hormonal farklılaşma sonucunda ciltte meydana gelen sivilce artışının da hafiflemesine yardımcı olabilir.
Saw palmetto takviyesi içerdiği palmitat, oleat ve linoleat gibi temel yağ asitleriyle cildi besler ve nem dengesinin korunmasına yardımcı olur. Bununla birlikte ciltteki tahrişlerin giderilmesinde de etkilidir.
Çalışma: 20 kişiden oluşan karma ve yağlı cilt özelliklerine sahip grupta yapılan çalışmada saw palmetto, susam ve argan yağından yapılan karışımın cilde uygulanmasının sebum seviyelerinin düşmesine yardımcı olduğu görüldü.
Cinsel işlev bozukluğu: Peki saw palmetto iktidarsızlığa iyi gelir mi? Elbette prostat büyümesi kaynaklı iktidarsızlık noktasında da olumlu etkileri bulunan bir destek. Prostat büyümesi ve iktidarsızlık arasında güçlü bir ilişki var. Prostat büyümesi yaşayan bireylerde iktidarsızlık, cinsel isteksizlik ve ereksiyonu sürdürememe problemleriyle sıklıkla karşılaşılır.
Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) 1990 yılında saw palmettonun tedavi edici bir takviye olarak kullanımını yasakladı. Bunun yerine “finasterid” adında bir ilacın kullanımını önerdi. Fakat finasterid, prostat tedavisinde olumlu sonuçlar verse de yan etki olarak erektil disfonksiyon (iktidarsızlık) problemini ortaya çıkardı. Finasterid’in yoğun yan etkileriyle karşılaşılması sebebiyle FDA, saw palmetto için yeniden onay verdi. Saw palmettonun iktidarsızlık yan etkisini göstermeksizin prostat için yararlı olabildiği görüldü.
Saç dökülmesi: Saç dökülmesi problemi genetik faktörler, hormonal dengesizlikler veya kan sulandırıcı ilaçların kullanımı gibi durumların sonucunda meydana gelebilir. Erkek bireylerde genetik saç dökülmesi dediğimiz “androgenetik alopesi” durumu erkek tipi saç dökülmesi yaratır. Bu durum genelde 20’lerin sonu 30’ların başında görülmeye başlar. Saçlar incelir, geriye doğru çekilir ve tepeden açılma yapar. Saw palmetto androjen dengeleyici özelliğinden ötürü saç dökülmesinin ardından saçların yeniden gelişmesinde etkilidir. Saw palmetto saç çıkarır mı konusunun araştırıldığı ve olumlu sonuçların görüldüğü bazı çalışmaları sizinle paylaşıyorum.
Çalışma: Saç dökülmesinde kullanımının incelendiği 7 araştırmanın sonucuna göre erkek tipi saç dökülmesine sahip hastalarda günlük 320 mg takviyenin ağızdan veya deriye sürülerek uygulanmasının olumlu etkileri olduğu görüldü. Çalışmalarda saw palmetto takviyesinin genel saç kalitesinde ve toplam saç teli sayısında artış görüldü. Ayrıca yapılan başka bir çalışma, günde 200 mg saw palmetto verilen erkeklerin diğerlerine kıyasla saç dökülmesinin azalmasında ciddi gelişmeler gösterdiğini ortaya koydu.
Anti-inflamatuar etki: Saw palmetto içeren ilaçlar anti-inflamatuar (iltihaplanma önleyici) etki de gösterir. İçerdiği metil gallat ve epikateşin antioksidanlarıyla iltihaplanma tedavisinde olumlu sonuçlar verir. Anti-inflamatuar etki prostat büyümesinin de önüne geçer.
Çalışma: İyi huylu prostat büyümesi gözlenen obez sıçanlarda saw palmetto takviyesinin etkilerinin oksidatif stres, inflamasyon ve büyüme faktörü değişkenlerinin üzerine etkileri incelendi. Görülen yüksek anti-inflamatuar ve antioksidan etkinin prostat büyümesinin tedavisine destek olacağı görüldü. (güçlü bir antioksidan olan resveratrol makalesi için tık!)
Prostat büyümesi: Prostat, enfeksiyonu önlemek için kayganlaştırıcı ve sperme hareketlilik kazandıran ince ve bazik bir sıvı salgılar. Bu salgı yumurtanın döllenebilmesi için oldukça önemlidir.İdeal bir prostatın boyu yaklaşık olarak ceviz büyüklüğündedir. Bu boyut ve prostat ağırlığı doğumdan ergenliğe kadar olan süreçte artar ancak sonrasında 30 yıl kadar sabit kalması beklenir.
Bununla birlikte, bazı erkeklerde prostat büyümesi ile ilişkilendirilen iyi huylu prostat büyümesi (benign prostat hiperplazisi, BPH) adı verilen bir prostat hastalığı gelişebilir. Saw palmettonun prostat büyümesi üzerine etki mekanizmasından bahsetmiştik. Peki saw palmetto prostata iyi gelir mi? Şimdi de bu konu ile ilgili yapılmış çalışmalara bir göz atalım.
Çalışma: İyi huylu prostat büyümesinin ilerlemesi riski taşıyan 30 hasta üzerinde 15 yıl süren bir araştırma yapıldı. Çalışma sonucuna göre günlük 320 mg takviye kullanımının prostat büyümesini engellediği görüldü.
Çalışma: BPH semptomları olan 2939 erkek üzerinde yapılan geniş bir çalışma sonucunda takviyeyi kullananların idrar yolu sorunları, gece idrara kalkma, iktidarsızlık ve düşük miktarda idrar sorunlarında anlamlı iyileşmeler görüldü.
Çalışma: Saw palmettonun etkisi ve güvenliğini değerlendirmek için 354 hasta üzerinde çalışma yürütüldü. Katılımcılar 2 gruba ayrılıp bir gruba 24 hafta boyunca 320 mg saw palmetto verilirken, diğerine verilmedi. Takviye alan grupta göre idrar akışında, yaşam kalitesinde, erkek cinsel fonksiyonlarında ve iktidarsızlık probleminde anlamlı iyileşme gözlendi.
İdrar problemleri: İdrara çıkma ile ilgili sorunlarının prostat büyümesine sahip erkeklerin neredeyse yarısını etkilediği söylenebilir. Prostat kanseri ile ilişkili olmayan prostat büyümesi, idrarı mesaneden vücudun dışına taşıyan tüp olan üretraya baskı yapar ve idrarın ağrılı hale gelmesine neden olur. Semptomlar arasında sık sık aşırı idrara çıkma nedenleri, gece uyanmaları ve idrara çıkma zorluğu yer alır. Saw palmetto prostat büyümesi temelli idrar problemleri için yapılan araştırmalara da sıklıkla konu oldu. Peki Saw palmetto idrar sorununa iyi gelir mi?
Çalışma: Prostat büyümesi problemi olan 110 erkeğin 28 gün boyunca gözlemlenmesiyle gerçekleştirilen bir deneyde takviye ile idrara çıkma sıklığının %45 azaldığı gözlendi. Ayrıca ağrılı idrar yapma sorununun da azaldığı görüldü.
Testosteron seviyelerinin düzenlenmesi: Testosteron düzeyleri cinsel dürtü, zihinsel işlevler, ruh hali ve vücut biçiminin iyileştirilmesine yardımcı olduğu için yaşam üzerinde önemli bir etkiye sahip. Testosteron seviyeleri erkeklerde yaş arttıkça düşme eğilimi gösterir. Saw palmetto testosteron seviyelerini doğal olarak artırmaya destek olur.
Çalışma: Yaşlı sıçanlardaki metabolik sendrom (obezite, tansiyon gibi birkaç hastalığın birleşimi), kas dayanıklılığı ve sperm üretimindeki azalma gibi andropoz semptomlarına saw palmettonun etkisi üzerine bir araştırma yapıldı. 4 haftalık takviye kullanımı sonucunda sıçanlardaki vücut yağ düzeyi, kan kolesterol düzeyleri ve serum trigliseritlerindeki düşüşle beraber kilo kaybı yaşandığı görüldü. Ek olarak kas dayanıklılığı, sperm sayısı ve testosteron sentezi arttı.Dolayısıyla erkeklerdeki andropoz semptomlarının hafifletilmesinde de etkili olduğu söylenebilir.
SAW PALMETTO NASIL KULLANILIR?
Faydaları ve etki mekanizması üzerine verdiğim bunca detaydan sonra şimdi de saw palmetto kaç ay kullanılmalı, saw palmetto nasıl kullanılır, saw palmetto aç mı tok mu içilir gibi soru işaretlerini giderelim.
- Sivilce ve akne problemleri için meyvelerini yiyebilir veya takviyesini kullanabilirsiniz. Fakat meyvesi veya çaylarının etkisi üzerine yapılmış araştırmalar kısıtlı olduğundan ve etken madde miktarını da daha düşük alabileceğiniz bir yol olduğundan bu yöntemin verimli olacağını düşünmüyorum.
- Saw palmetto yağını hindistan cevizi yağı, badem yağı veya üzüm çekirdeği yağı gibi taşıyıcı bir yağla (elbette belli oranlarda) karıştırıp cildinize uygulayabilirsiniz. (Cildinizde herhangi bir şeyi ilk kez kullanmadan önce mutlaka kolunuzun iç kısmındaki küçük bir bölgede deneme yapın.)
- Saw palmetto içeren kremler, losyonlar kullanabilirsiniz.
- Saw palmetto kullanım dozu prostat, idrar sorunları, testosteron düzeyini dengelemek gibi diğer sorunlarda kullanımı için en etkili doz 3 ay boyunca günlük 160-320 mg arası dozlardır.
SAW PALMETTO İLAÇ ETKİLEŞİMLERİ NELERDİR?
- Doğum kontrol hapı kullananlar tarafından kullanılmamalıdır.
- Aspirin gibi kan sulandırıcı ilaçlar kullanan kişiler tercih etmemelidir.
- Saw palmetto demir emilimini azaltabilir. İki takviye arasında en az 5 saat olmalıdır.
- Şayet saw palmetto kullanıyorsanız K vitamini içeren gıdaları sınırsızca tüketmekten kaçının.
- Kalp ritmini düzenleyici ilaçlarla beraber kullanmayın.
SAW PALMETTO ETKİSİNİ ARTIRANLAR VE AZALTANLAR NELERDİR?
- Prostat hastalığı için kullanıldığında çinko eksikliği varsa çinko takviyesi de kullanılmalıdır.
- Etkisinin en iyi görüleceği formun sıvı formdaki takviyeler olacağı düşünülüyor.
SAW PALMETTO YAN ETKİLERİ NELERDİR? SAW PALMETTO ZARARLARI NELERDİR?
Saw palmetto zararları, saw palmetto yan etkileri, saw palmetto kabızlık yapar mı kullananlar tarafından oldukça merak edilen konular. Siz de merak ediyorsanız okumaya devam edebilirsiniz.
- Çoğu kullanıcı tarafından iyi tolere edilse de kimilerinde sindirim sorunları yaratabilir.
- Baş ağrısı, karın ağrısı, bulantı gibi hafif yan etkileri olabilir.
- İyi huylu prostat büyümesi için iyi sonuçlar vermiş olsa da prostat kanseri için aynı etkileri gösteremediğinden kullanımı konusunda mutlaka uzmana danışılmalıdır.
- Kadınlarda kullanımı üzerine yapılan çalışmaların sayısı az olduğundan daha temkinli kullanılmalıdır.
- Hamilelik veya emzirme döneminde kullanım için güvenli olmayabilir.
SAW PALMETTO İŞTAH KESER Mİ? SAW PALMETTO KİLO VERDİRİR Mİ? SAW PALMETTO ZAYIFLATIR MI?
Saw palmetto iştah kesmez. Kilo vermeye minimal düzeyde de olsa katkı sunsa da bunun sebebi iştahı kesmesi değil testosteron düzeyini artırıyor olmasıdır. (zayıflatan besinleri merak ediyorsanız: yağ yakımına yardımcı besinler)
SAW PALMETTO İŞTAH AÇAR MI, KİLO ALDIRIR MI, ŞİŞMANLATIR MI?
Kimilerince iştah açtığı söylenir. Ancak kalori alımını normal seyrinde tuttuğunuz sürece bu etki kesinlikle direkt kilo alımına katkıda bulunacak düzeyde değildir. Saw palmetto kilo aldırmaz.
Sonuç olarak şunu söyleyebilirim ki saw palmetto takviyesi ve saw palmetto içeren ilaçların kullanımı noktasında sorunun ne olduğuna ve kullanım amacına odaklanmakta fayda var. Tabii bu takviyenin size uygunluğu ve kullanmanız durumundaki sağlık riskleri konusunda bir uzman görüşü almanız da oldukça önemli. Sağlıklı yaş almalar! 🙂
